A Lost Cultural Value: Fuad Pasha Garden

Osmanlı döneminde İstanbul’da saray ve kasır gibi saltanat yapılarının yanı sıra köşk, konak, yalı sivil konutların bahçelerinde de bitkisel mimari elemanlarca zengin tasarımlar uygulanmıştır. Bu tür yüksek estetik değere sahip bahçelerinin çoğu maalesef korunamamıştır. Söz konusu bahçeler yaratıcılarının zevkini dönemin konut bahçelerindeki tasarım anlayışını göstermesi bakımından önemlidir. Kaybolan bu nitelikli bahçelerden biri; uzun ömrü sayesinde Sultan Abdülaziz, Abdülhamid, Meşrutiyet Cumhuriyet devirlerine şahitlik eden çeşitli askeri siyasi görevler almış olan Müşir Fuad Paşa’nın, 19. yüzyılın sonlarında İstanbul’un Kadıköy ilçesi Fenerbahçe semtinde inşa ettirmiş olduğu kendi adıyla anılan bahçedir. Tarihi antik dönmelere kadar uzanan semti II. Abdülhamid en parlak günlerini yaşayarak halkın rağbet ettiği bir mesire yeri haline gelmiş, yerli yabancılardan oluşan semt halkı burada birbirinden güzel bahçeli köşkler içerisinde yaşamışlardır. dönemde yer alan Paşa’nın bahçesi hem tasarımı, süreci, gerçekleştirilen etkinlikleri ile hafızalarda edinen bahçe olmuştur. Her ne yok olmaktan kurtulamamışsa da hakkında bilgi veren yazılı kaynaklar, arşiv belgeleri, eski fotoğraf, haritada gösterilen planı semtin sakinlerinin anlattıkları doğrultusunda söz bahçenin özelliklerini, tarihsel süreç içinde geçirdiği değişiklikleri tespit etmek mümkün Böylelikle dönemine tarihlenen bugün mevcut olmayan önemli konuta ait özelliklerinin literatüre kazandırılması amaçlanmıştır. Yapılan araştırma öncelikle ettirdiğini içine ise ihtiyaca yönelik yapılar oluşturduğunu göstermektedir. Bahçenin özelliklerine baktığımızda tamamlanamayan Paşa Köşkü’nün önünde formal düzeni görülürken düzen diğer kısımlarında informal yapı kazandığı anlaşılmaktadır.